5 ) Osmanlı Devletinde Kültür Medeniyet
Bu
.png)
ÖNEMLİ
*Milleti Sadıka'nın istekleri zaman içerisinde sorun olmasında;
-kışkırtıcı Avrupa politikasının
-Fransız ihtilali sonucundaki Milliyetçilik akımının
-Rusya ve İngiltere'nin ıslahat yapılmasını istemesinin
-Balkanlardaki bağımsızlık hareketlerinin etkisi olmuşur.
-Osmanlı Devleti'nde ticareti geliştirmek ve ticaret güzergahlarının güvenliğini temin amacıyla menziller,derbentler,bedestenler,kervansaraylar yapılmıştır.
-Kapıkulu ulufeleri doğrudan hazineden ödenirdi.
****************************************************
Tımar sistemine göre dirlik sahibinin görevleri;
-Dirliğindeki vergileri toplamak
-Bölgesinin güvenliğini sağlamak
-Bölgesindeki üretimi arttırmak
-Savaş zamanı cebelüsü ile orduya katılmak
YÖNETİM
*Padişahın Yasama Yetkisi;
-FERMAN -BERAT -ADALETNAME -HATT-I HÜMAYUN -YASAKNAME
VERASET DÜZENLEMLERİ
II.MEHMET ÜLKE,hükümdarındır,
I.Ahmet, Ekber,Erşed usülü
II. Mahmut Sözleşme ile ilk sınırlılık
Abdülmecit Kanun ile ilk sınırlılık
II.Abdülhamit Anayasa ile ilk sınırlılık
SANCAK SİSTEMİ
Şehzade devlet yönetiminde tecrübe kazandıran eğitimdir.
Lala;Sancak eğitmeni
DİVANIHÜMAYUN
Yasama,yürütme ve yargı organı niteliğine sahip danışma kuruludur.
Not; II. MAHMUT Dönemi'nde nazırlıkların oluşturulmasıyla kaldırılmıştır.
ÖNEMLİ;
*Osmanlı Devleti'nde resmi tarih yazarlarına Vakanüvis denir.
*Divanda alınan kararların kaydedildiği defterlere Mühimme Defterleri denir.
DİVAN ÜYELERİ
Seyfiye Kalemiye İlmiye Sınıfları
Sadrazam:Padişahtan sonra en yetkili kişidir.
Kubbealtı Vezirleri:Sadrazama yardımcı olan kişilerdir.
Kazasker:Askeri dava,adalet ve eğitim sorumlusudur.Türk ve Müslüman olmalıdır.
Defterdar:Mali işlerle sorumludur.
Nişancı:İç dış yazışma sorumlusudur.Tuğra çeker.Tahrir defteri kaydı tutar.
Reisülküttap:Uluslararası yazışmalardan sorumludur.
Şethülislam:Fetva makamıdır.
Önemli!;Reisülküttap ve Şeyhülislam 17.yydan itibaren Divan üyesi olmuştur.
*Kalemiye Sınıfı: Defterdar, Nişancı, Katipler, Reisülküttap, Defter emini, Memurlar
*Seyfiye Sınıfı: Sadrazam , Veziler, Yeniçeri ağası, Kaptanıderya, Beylerbeyi, Sancak beyi, Subaşı
*İlmiye Sınıfı; Kazasker , Şeyhülislam, Kadı, Müderris, Kassam
TAŞRA TEŞKİLATI
Eyalet- Beylerbeyi
Sancak-Sancakbeyi
Kaza-Kadı
Köy- Köy Kethudası
EYALET TEŞKİLATI
A) Saliyaneli Eyaletler-Merkeze uzaktır
*Maaşlı
*Topraksız-Tımar yok
*Vergi gelirleri yıllık toplanır
B) Saliyanesiz Eyaletler-Merkeze yakındır
*Maaşsız
*Topraklı
*Tımar uygulanır
C) İmtiyazlı Eyaletler
Eflak-Boğdan-Erdel
Kırım: Vergi vermez
Hicaz: Vergide askerde vermez
Tımar Sisteminin Faydaları
*Üretimde devamlılık
*Vergilerin toplanmasında kolaylık
*Taşrada devlet otoritesinin sağlanması
*Memur maaşlarının karşılanması
*Para ödemeden, devletin büyük bir orduya sahip oluşu
SORULDU
Muhtesip: Taşra teşkilatında çarşı pazar denetçisidir.
TOPRAK
Mülk Arazi
a) Öşri-Mülkiyeti müslümanlara ait
b) Haraci
Miri arazi
*Dirlik;has,zeamet, tımar
*Vakıf;halk yararına sunulan arazidir.
*Mukataa;Direkt devlet hazinesi
*Yurtluk;Geliri sınır boylarındaki görevlilere
*Paşmaklık; padişah annesine, eşine, kızına
*Malikane; üstün hizmet karşılığı
*Ocaklık;kale muhafızları,tersane giderlerine ait
*Metruk;otlak,pazar yol mezarlık, çarşı....
Not:Miri Arazi,Fetihlerle ele geçirilir, Maaş ya da hizmet karşılığı verilir, satılamaz,devredilemez.
VERGİ
Şeri Vergiler;Kur'an kaynaklıdır.
Örfi Vergiler; Devletçe zorunludur.
*Müslümanların ürünlerinden alınan vergiye "öşür" denir
VERGİ
HUKUK
Tanzimat 'a kadar Şeri,Cemaat ve konsolosluk mahkemeleri görev yapmıştır.
Şeriye Sicilleri:Mahkemelerde alınan kararların kaydedildiği defterlerde.
Tereke Defterleri:Özellikle eş ve çocuk durumu ile ailenin ekonomik durumu, geçim kaynakları,mutfak ve yemek kültürü,beslenme alışkanlıkları,giyim kuşam kültürü,mesken durumu, etnografik özellikleri, takı -süs anlayışı, eğitim - kültür durumu gibi alanlarda pratik bilgiler sunan defterlerdir.
Not:
#Kadilar devletten maaş almaz
#Konsolosluk Mahkemeleri, elçiliklere bağlı olarak çalışırdı.
#Şeyhülislamın sadece fetva verme yetkisi vardı; yargılama yetkisi yoktu.
#Ticaret Mahkemeleri, Tanzimat Döneminde faaliyete geçmiştir.
#Gayrimüslimlerin davalarına Cemaat Mahkemeleri bakardı.
BİLİM VE SANATTA ÖNEMLİ İSİMLER ESERLER
Ali Kuşçu: Osmanlıda matematik alanında referans isimdir.
Akşemseddin:Din,tasavvuf ve tıp alanlarında duyulmuştur; Fatih Sultan Mehmet'in hocalığıni yapmıştır.
Katip Çelebi:"Cihannüma" adlı ilk sistemli coğrafya kitabının yazarıdır.Keşf_üz_Zünûn diğer eserleridir.
Takıyüddin Mehmet: Osmanlıda ilk rasathanesi kuran kişidir.
Matrakçı Nasuh:Ünlü minyatür sanatçısıdir.
Hezarfen Ahmet Çelebi:Uçuş denemesi yapan ilk kişidir.
Lagari Hasan Çelebi:Roket uçuşu denemesi yapan ilk kişidir.
Piri Reis:Kitab-ı Bahriye adlı eserin sahibidir.
Seydi Ali Reis:Miratül Memalik adlı eserin sahibidir.
Naima:İlk vakanüvisttir.
Güllü Agop:İlk Osmanlı tiyatrosunun kurucusudur.
Şeker Ahmet Paşa:ilk resim sergisi açan ressam.
Osman Hamdi Bey:ilk arkeoloji müzesi ile Sanayi-i Nefise Mektebi 'ni açmıştır.
SORULDU
2018 KPSS
Hat sanatçıları: Hafız Osman, Amasyalı şeyh Hamdullah,Mustafa Râkım Efendi...
MİMARİ
A)Erken Dönem: İznik Hacı Özbek Camii,İznik Orhaniyesi,Fatih Külliyesi,Çinili köşk...
B)Klasik Dönem: Mimarbaşı-Mimar Sinan Klasik dönemin ilk yapısı Bayezit Camii,Süleymaniye Camii,Selimiye Camii,Eyüp Sultan Türbesi,Mostar köprüsü,Bağdat köşkü, mısır çarşısı...
C)Geç Dönem: lll. Ahmet Çeşmesi, Selimiye ve Levent kışlası, Dolmabahçe Sarayı, Haydarpaşa iskelesi....
BANKALAR
Bankı Dersaadet;ilk banka
Bankı Osmani;yabancı sermayeli ilk banka
Ziraat Bankası; milli sermayeli ilk banka
Yorum Gönder